Gayrimenkul değerleme raporu, yabancıların taraf olduğu tüm gayrimenkul satış işlemlerinde bir zorunluluktur. Bir yabancı kişi gayrimenkul alırken veya satarken, taşınmazın piyasa değerini gösteren SPK lisanslı uzmanlarca hazırlanmış olan ekspertiz raporu ilgili tapu dairesi tarafından talep edilmektedir.
Tapu Dairesinde Yapılan İşlem Sıralaması
04.03.2019 tarihinden itibaren yabancı uyruklu gerçek kişilerin gerek alıcı gerek satıcı olarak taraf oldukları bütün satış işlemlerinde, taşınmaza ait değerleme raporu aranılması,
Edinim başvurusu sırasında sunulan değerleme raporlarının düzenlendiği tarihten itibaren 3 ay sure ile gerçerli sayılmasına ( Değerleme raporları düzenlendiği tarihten itibaren 3 Aylık sure içerisinde başvurulmak kaydıyla işlem tamamlanıncaya kadar geçerliği sayılacaktır.),
3 Aylık sure içerisinde söz konusu taşınmazın yeni satış işlemlerine konu olması halinde sunulan raporun geçerli sayılarak yeni rapor istenmemesine,
Taşınmazın değerini değiştiren herhangi bir durumun sicilden anlaşılması halinde (Cins değişikliği, yola terk, irtifak hakkı tesisi gibi) süreye bakılmaksızın değerleme raporunun yeniden istenmesine,
İşleme ilişkin tapu harçlarının 492 Sayılı Harçlar Kanuna Ekli 4 Sayılı tarifede belirtildiği şekilde alınmaya devam edilmesine, ayrıca değerleme raporundaki piyasa değerinin (Mevcut piyasa değeri / mevcut durum değeri) resmi senette tablo halinde gösterilmesi,
Değerleme raporunun zeminde fiilen bitmiş bulunan yapılar için işlem günündeki değerini, fiilen bitmemiş/inşası devam eden ve kat irtifakı tesisili taşınmazlar için ise binanın bitmesi halinde oluşacak değerini yansıtması,
Sunulan değerleme raporlarının taranarak eksiksiz bir şekilde TAKBİS ortamına aktarılmasına ayrıca, fiziki olarak saklanıp asıl belgenin ilgilisine iade edilmesi, gerekmektedir.
Yabancıların Gayrimenkul Alımında Kanuni Sınır
Ülke genelinde, yabancı uyruklu bir gerçek kişi, en fazla 30 hektar taşınmaz satın alabilir ve sınırlı ayni hak edinebilir.
Taşınmazın askeri bölgeleri dışında kalıp kalmadığının Tapu Müdürlüğü tarafından yetkili komutanlığa sorulması gerekmektedir.
Yabancı uyruklu gerçek kişiler, özel mülkiyete konu ilçe yüz ölçümünün %10’una kadar taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinebilir.
Gerçek kişilerle yabancı ülkelerde kendi mevzuatlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri lehine taşınmaz rehni tesisinde kanuni sınırlamalar uygulanmaz.
Kanun hükümlerine aykırı olarak edinilen; edinim amacına aykırı kullanıldığı ilgili Bakanlık ve idarelerce tespit edilen; proje şartıyla satın almalarda süresi içinde ilgili Bakanlığa başvurulmayan veya süresi içinde projeleri gerçekleştirilmeyen; taşınmazlar tasfiye hükümlerine tabidir.